Gedane zaken nemen (meestal) geen keer!

Een kleine les in het erfrecht.

Het erfrecht lijkt op het eerste gezicht maar een saai rechtsgebied. Na het overlijden van bijvoorbeeld een familielid bestaat voornamelijk de vraag of de erfenis moet worden aanvaard of niet. Is er voldoende geld, dan kan worden aanvaard. Zijn er schulden, dan kan worden verworpen (of aanvaard onder voorrecht). Simpel! Of toch niet? Lees in deze blog iets meer over het erfrecht. Toch een rechtsgebied waar iedereen vroeg of laat ooit mee te maken krijgt.

Soms gaat bij het erfrecht iets mis. Denk aan een geval waarbij op het eerste gezicht geen schulden lijken te zijn, maar later toch een schuld boven water komt die de erfenis overtreft. Die moeten de erfgenamen dan opeens uit hun eigen zak betalen. Zo kan een erfenis een nare verliespost opleveren!

Oplossing
De wetgever heeft daar wat op gevonden. Als de erfgenamen kunnen aantonen dat zij de onverwachte schuld niet kenden of behoorden te kennen, dan kan de rechter toestemming geven de boel terug te draaien. Na de rekensom kunnen de erfgenamen alsnog verwerpen. Dat lijkt een aardige oplossing. Maar pas op: ook hier is het niet zo simpel als het lijkt. De pijn zit vooral in de woorden ‘behoren te kennen’. Dat betekent dat de schuld niet alleen onbekend moet zijn, maar ook onverwacht. En daar moeten erfgenamen goed oppassen.

Een dergelijke kwestie kwam nog niet vaak voor de rechter, want de regeling is vrij nieuw (sinds 1 september 2016). Maar uit de gepubliceerde uitspraken blijkt wel dat de lat erg hoog ligt. Een mooi voorbeeld is de uitspraak van de kantonrechter in Utrecht.

Casus
Mevrouw en meneer waren getrouwd. Hij had een persoonsgebonden budget, want zij verzorgde hem aan huis. De administratie was door mevrouw en meneer uitbesteed aan een derde. Toen hij overleed, aanvaardde zij de erfenis zuiver. Na de afwikkeling stond opeens het Zorgkantoor voor de deur: of mevrouw even het teveel betaalde persoonsgebonden budget wilde terugbetalen. Zij kende deze schuld niet en vond dit ook de verantwoordelijkheid van de administrateur. Die had niets gezegd en was ook nog eens met de noorderzon vertrokken!

De kantonrechter wilde wel geloven dat mevrouw de schuld niet kende toen zij zuiver aanvaardde. Maar dat zij de schuld niet behoorde te kennen, ging er niet in. De administrateur was de eigen verantwoordelijkheid van mevrouw. Bovendien ging de post van het Zorgkantoor ook naar hun dochter die tevens erfgenaam was. Dus moest mevrouw alsnog, samen met de andere erfgenamen, terugbetalen met haar eigen geld.

Tot slot
Doe voor aanvaarding altijd goed onderzoek naar mogelijke schulden. Pluis de administratie van de overledene goed uit en zoek naar mogelijke schuldeisers. Stuur bij twijfel een (aangetekende) brief of e-mail en vraag of nog schulden bestaan. Want pas na behoorlijk navragen is de kantonrechter tevreden.

Vragen over erfrecht? Neem dan gerust contact op met Roger Kamphuis.

Bron:
Kantonrechter Utrecht d.d. 15 juni 2017, ECLI:NL:RBMNE:2017:3261