Het paard van de majoor

Wat iedere notaris moet weten over het doorwerken bij beneficiaire aanvaarding.

Pluk van de Petteflet. Dollie. Kakkerlak Zaza. De taal van Annie M.G. Schmidt is tijdloos. In de maand dat ik ‘Het paard van de majoor’ aan mijn kinderen voorlas, moest ik een principieel verweer voeren bij de tuchtrechters van het Hof Amsterdam. En tijdens de nationale voorleesdagen haal ik het weer van stal.

De kamer had mijn cliënte (notaris) een waarschuwing opgelegd. Ze had doorgewerkt als executeur in een nalatenschap die beneficiair aanvaard was. De notaris vond dat dit mocht, er was immers geen negatieve boedel. De kamer dacht daar anders over: bij beneficiaire aanvaarding moest de pen worden neergelegd.

Hoe zit het precies? 
De notaris als executeur wikkelt af in het belang van de erflater. Pas op het moment dat er een negatieve nalatenschap is, vervalt de executele en treedt de vereffening in. De wetgever heeft getracht een negatieve nalatenschap gelijk te stellen aan een faillissements-situatie, zonder de verplichte curator met de afwikkeling te belasten. De erfgenamen worden geacht als ‘instant-curator’ de belangen van de schuldeisers te behartigen. Einde van de taak van de executeur.

Wij vonden dat bij beneficiaire aanvaarding niet meteen een einde kwam aan de executele. De notaris zou dan door (onwillige) erfgenamen zomaar buitenspel worden gezet. Vaak weet de notaris ook niet of de boedel positief of negatief is. Hij of zij doet nog onderzoek, vraagt banksaldi op, informeert bij de belastingdienst en pluist in de administratie. Daar gaat tijd overheen en die tijd moet de notaris gegund worden.

Met dank aan Annie M.G. Schmidt vond ik met een knipoog dat de notaris kon worden vergeleken met De Majoor en de executele met zijn paard. Met de voorbenen op de ene oever, het lijf onder water in de sloot en de achterbenen op de andere oever. Met de voorkant in de rol van executeur en met de achterkant in de rol van waarnemend vereffenaar. Nog niet wetend welke oever de eindstreep wordt.

Het hof
Het hof ging om. Gelukkig maar! De notaris als executeur kan niet zomaar aan de kant worden gezet door de beneficiaire aanvaarding. En dat is maar goed ook. Laat de notaris de boedel maar in kaart brengen. En als het echt negatief is, dan de pen neerleggen. Het hof vond het belangrijk dat het notariaat van deze denkwijze kennis neemt. Vandaar deze blog.

Tip van de tuchtadvocaat 
Hou alle onderzoekstappen en -resultaten bij op schrift. Informeer de erven over de onderzoeksactiviteiten. Zodra het riekt naar een negatieve boedel, informeer direct en staak dan wel de werkzaamheden. Stop alle versies in het dossier, zodat inzicht kan worden gegeven over het onderzoeksproces dat uiteindelijk leidt tot een positieve of negatieve boedel. Het hof zegt nu dat de executeur daar de tijd voor mag nemen. Mits gedocumenteerd.

Meer weten? Neem dan gerust contact op met Gerd van Atten.